Urban exploring in Doel

Ik ken Doel nog vanuit mijn kindertijd: een charmant polderdorpje, vlak boven Antwerpen, bij de Nederlandse grens en niet zover van de plaats waar ik opgegroeid ben. Ik ben er enkele keren geweest tijdens schooluitstapjes. De laatste keer moet ongeveer begin jaren tachtig geweest zijn, toen Doel nog intact en levendig was.
De decennia die daarop volgden zijn echter getekend door verval, vertrek, verlatenheid en verdriet.

De leegloop van Doel

In de jaren zestig werd namelijk bekend gemaakt dat Doel plaats moest ruimen voor de uitbreiding van de Antwerpse haven. Eind jaren negentig werd dit concreet gemaakt met onder meer plannen voor de aanleg van het Saeftinghedok,  dwars door Doel. Inwoners die dat wilden, konden hun woning vrijwillig verkopen aan de MLSO (Maatschappij voor Grond- en Industrialisatiebeleid van het Linkerscheldeoevergebied).
Door deze maatregel vertrok een heel aantal Doelenaars zodat er op korte tijd veel huizen leeg kwamen te staan. Ook het dagdagelijkse leven kende een flinke knauw; winkels sloten hun deuren, scholen verdwenen…
Het aantal inwoners bleef begin 2000 dalen maar in werkelijkheid nam het eigenlijk toe. Sommige van de vrijwillig verkochte huizen werden verhuurd en een hele resem krakers (naar schatting zo’n 200) namen hun intrek in een van de leegstaande huizen. Deze situatie werd tijdelijk gedoogd maar uiteindelijk stopgezet in 2006. Momenteel telt het dorp 19 inwoners.

De eerste indrukken

Deze hele geschiedenis had ik in de media wel gevolgd maar zelf was ik er dus al lang niet meer geweest. Het stond wel al geruime tijd op mijn to do lijstje en vorige zomer (juli 2017) was het dan uiteindelijk zover.

Ik wist eigenlijk niet goed wat ik kon verwachten toen we naar Doel reden. In mijn geheugen zag ik nog steeds het rustige, keurige dorpje met zijn straten in dambordpatroon. En de dijken met uitzicht op de Schelde. En die foeilelijke kerncentrale.
Bij het naderen van Doel wordt de verlatenheid op een of andere manier al zichtbaar. Er is weinig leven te bespeuren in de vlakke polders. Geen voetgangers, geen auto’s, fietsen of tractoren….

De toegang tot het dorp verloopt vlot. Er staat een slagboom maar we kunnen rustig doorrijden. Algauw worden de gevolgen van de onteigening zichtbaar. Een van de eerste huizen op weg naar het centrum geeft ons al een idee wat we kunnen verwachten: voortuintjes vol woekerend onkruid en huizen vol met graffiti.

We rijden door en parkeren onze auto vlakbij de dijk. Ondertussen hebben we al de eerste indrukken opgedaan… En die kunnen tellen. Adjectieven als spooky, creepy, surrealistisch en apocalyptisch zijn het best op hun plaats.

Bij de dijk zien we de koelcentrale van de kernreactor:

Street Art en verval

Na even op de dijken gelopen te hebben, begeven we ons naar het centrum en wandelen we doorheen de verlaten straatjes. Het hoeft niet gezegd te worden dat de mengeling van vervallen en soms dichtgetimmerde huizen, braakliggende terreinen en bewoonde panden voor een heel apart straatbeeld en een vreemde sfeer zorgt.

Op heel wat huizen is graffiti aangebracht, ook door bekende en internationaal gerenommeerde artiesten zoals Bue, Resto en Roa.

Een aantal opvallende werken:

Dit zijn natuurlijk detailopnames want je moet ze wel filteren uit omringend kladwerk.

Wat verder komen we aan bij het kerkje dat blijkbaar nog gebruikt wordt:

Uitingen van woede en verdriet

Her en der worden ook het verdriet en de frustratie van de inwoners zichtbaar. Geregeld zijn er protestteksten te lezen, niet enkel via graffiti tags maar ook op pamfletten en kunstwerkjes:

Bij al deze indrukken krijg je echt een dubbel gevoel. Op een bepaalde manier vind ik aanwezigheid en aandacht nodig om Doel levend te houden en de inwoners te steunen. Anderzijds voelde ik me ook een soort ramptoerist en dat laten inwoners je ook wel merken. Een dame die er woont, kijkt ons boos aan en ergens begrijp ik haar wel…

België is België niet als je ook in een spookdorp niet wat kunt gaan drinken. Winkels zijn er niet meer maar een taverne wel. Binnen in de ruimte hangen affiches van upcoming events zoals bijvoorbeeld de jaarlijkse Scheldewijding.  En van highlights in de omliggende streek, zoals het Verdronken Land van Saeftinghe, een geweldig boeiend natuurgebied….

Plan je een bezoekje aan Doel? Hier vind je heel wat praktische info.

De laatste maanden zorgden 2 gebeurtenissen toch nog voor wat hoop:

• Op 17 april 2018 werd er na 20 jaar weer een baby’tje geboren in Doel. Het inwonersaantal steeg van 18 naar 19.
• Vorige maand werd bekend dat Minister Weyts een plan heeft om Doel definitief te behouden.

Zou Doel dan toch nog een nieuwe start kunnen maken?