Een van de oudste bordspelen ter wereld is Senet, met zo’n 3500 jaar op de teller. Dit race spel, afkomstig uit het Oude Egypte, was erg populair in de Oudheid bij jong en oud en in alle lagen van de bevolking.

hiëroglyf voor senet

Er bestond zelfs een hiëroglyfje voor, dat duidelijk de vorm van het spel weergeeft.
Daar waar de armen zich moesten redden met zelf getekende speelvlakken in het zand en bijeengeraapte steentjes, verplaatste de elite hun mooi gemaakte pionnen op borden gemaakt uit exclusieve houtsoorten. Zo ook de farao’s en hun entourage. In het graf van Toetanchamon bijvoorbeeld, werd een heel mooi fysiek exemplaar gevonden, tussen de 3000 voorwerpen die bij de ontdekking van de tombe in 1922, het daglicht zagen. En in de laatste rustplaats van Nefertari, de eerste vrouw van Ramses II kleurt deze prachtige tekening van een Senet spelende koningin, een van de muren.

Koning Nefertari speelt Senet (bron Wikimedia)

Beide tombes bevinden zich in Luxor, een grote Egyptische stad aan de Nijl, die bulkt van de toeristische trekpleisters. Het graf van Toetanchamon heb ik bezocht toen ik er destijds was. Dat van Nefertari niet. Het blijkt een van de mooiste te zijn omwille van de verfijnde schilderingen. Een goeie reden dus om nog eens terug te keren.

Maar waarom werd Senet meegegeven of afgebeeld in graftombes? Senet betekent klaarblijkelijk overlijden of passeren en moest dus zeker ook gespeeld worden tijdens de reis naar het hiernamaals. Tegen een goddelijke tegenstander. Zoals je ziet op de afbeelding met Nefertari.

Nu, goddelijk of niet, het is een leuk en spannend spel. Hoe ze Senet in het Oude Egypte precies speelden, weten we niet. Er is geen enkel document met spelregels teruggevonden. Aan de hand van een aantal teruggevonden borden en ander materiaal hebben archeologen echter de spelregels gereconstrueerd en die worden nu als geldend aangenomen.

De spelregels

Er wordt gespeeld op een bord, bestaande uit 3 rijen van elk 10 vakjes. Bedoeling is om om ter snelst het parcours af te leggen. Van linksonder naar rechtsboven, als een S in spiegelbeeld. Alle pionnen moeten de overkant bereiken. Niet alle vakjes zijn echter gelijk en dat kan het spelverloop drastisch beïnvloeden. In plaats van dobbelstenen wordt er met stokjes gegooid.

In deze video wordt het heel duidelijk uitgelegd:

Ook vandaag de dag is Senet nog verkrijgbaar en wordt het op vele plekken in de wereld gespeeld. Ik zag onder meer dit mooie en decoratieve exemplaar bij Amazon. Goedkopere exemplaren zijn te vinden bij bol.com (tijdelijk niet leverbaar) en bij Etsy.

De app Senet bestaat ook. Te installeren via de App Store en via Google Play. Dus als je wil, kun je het op je smartphone spelen. Niet tegen een goddelijke tegenstander zoals Nefertari, maar gewoon, mee met de tijd, tegen een virtuele medespeler. Zo evolueren de dingen. En maakt een hiëroglyfje plaats voor een app icoon.